Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή - Oppositional Defiant Disorder (ODD)

Όλα τα παιδιά περνούν από δύσκολα στάδια και μπορούμε μερικές φορές να τα περιγράψουμε σαν εναντιωματικά. Τεράστια είναι όμως η διαφορά ανάμεσα στην αντιθετική συμπεριφορά δίχρονων παιδιών και εφήβων και στην χρόνια κατάσταση που ονομάζεται Εναντιωματική –Προκλητική Διαταραχή

Η ΕΠΔ εμφανίζεται τυπικά σε παιδιά μικρότερα των εννιά ή δέκα ετών. Η διάγνωση της απαιτεί το παιδί να είναι εναντιωματικό και ανυπάκουο με προκλητική χροιά στην συμπεριφορά του. Είναι επίσης σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι στη περίπτωση της ΕΠΔ τα συμπτώματα δεν είναι τέτοιας βαρύτητας που να συνιστούν εξαιρετικά αντικοινωνική και επιθετική συμπεριφορά ικανή να προκαλέσει σωματική ή άλλη βλάβη, αντίθετη με την νομοθεσία. Τάσεις για άγριες και θυμωμένες βίαιες επιθέσεις δεν είναι συμπτωματικές στην εναντιωματική συμπεριφορά και πρέπει να αναφέρονται στον ειδικό προκειμένου να γίνει η σωστή διάγνωση και να καταρτισθεί το ανάλογο θεραπευτικό σχήμα.

Τα συμπτώματα της ΕΠΔ

Παρόλο που οι γονείς δεν θα πρέπει να προεξοφλήσουν ότι το πεισματάρικο, μερικές φορές εναντιωματικό παιδί τους παρουσιάζει Εναντιωματική Προκλητική Συμπεριφορά, τα συμπτώματα θα πρέπει να αναγνωρισθούν σαν τέτοια, κατόπιν επαγγελματικής αξιολόγησης. Τα παιδιά που παρουσιάζουν Εναντιωματική Διαταραχή είναι πιθανόν να εκτρέπονται σε διάφορα πλαίσια εκ των οποίων το σχολείο και το σπίτι είναι οι χώροι όπου παρόμοιες συμπεριφορές εμφανίζονται με μεγαλύτερη ένταση. Οι περιστασιακές συναισθηματικές εκρήξεις θεωρούνται φυσιολογικό κομμάτι της εξέλιξης στην παιδική ηλικία, αλλά αν οι γονείς παρατηρήσουν ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο των παρακάτω συμπεριφορών και ειδικότερα αν οι πράξεις του παιδιού τους προκαλούν δυσκολίες στην καθημερινή λειτουργία τότε συνίσταται να προχωρήσουν σε μια ενδελεχή αξιολόγηση:

• Συχνά και μεγάλης έντασης τάντρεμς (εκρήξεις θυμού και πείσματος)

• Τάση να ενοχλείται υπερβολικά εύκολα από τους άλλους

• Άρνηση συμμόρφωσης με τους κανόνες του σπιτιού και του σχολείου

• Αρνητική στάση και συνεχόμενες αντιρρήσεις σε συζητήσεις με ενήλικες

• Αγενής μη συνεργάσιμη και εναντιωματική συμπεριφορά

• Χρήση κακόβολης γλώσσας όταν αναστατώνεται

• Εκούσιες προσπάθειες να αναστατώσει και να ενοχλήσει τους άλλους

• Συχνές εκρήξεις θυμού και άσχημης συμπεριφοράς

• Τάση να ρίχνει το φταίξιμο στους άλλους

• Εκτός ορίων εναντίωση και επιθετική συμπεριφορά

• Εκδικητική συμπεριφορά

Η επαγγελματική αξιολόγηση μπορεί να βοηθήσει αρκετά, επειδή είναι δύσκολο για τους γονείς να εντοπίσουν το βαθύτερα αίτια των προβληματικών συμπεριφορών των παιδιών τους. Επιπρόσθετα παιδιά που παρουσιάζουν άλλες διαταραχές όπως για παράδειγμα Διάσπαση Προσοχής, Αγχώδη Διαταραχή, Διαταραχές της Διάθεσης (συμπεριλαμβανομένης της Κατάθλιψης και της Διπολικής Διαταραχής) ή Μαθησιακές Δυσκολίες μπορεί να εκδηλώσουν παρόμοια συμπτώματα, καθιστώντας τη διάγνωση ιδιαίτερα δύσκολη για ένα γονιό χωρίς εκπαίδευση.

Αίτια Εναντιωματικής –Προκλητικής Διαταραχής

Υπάρχουν αρκετές υποθέσεις για τα αίτια της εναντιωματικής διαταραχής, χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένες απαντήσεις προς το παρόν. Αρκετοί γονείς παιδιών με ΕΠΔ πράγματι αναφέρουν πως τα παιδιά αυτά ήταν ανελαστικά και απαιτητικά από νεαρή ηλικία, συγκρινόμενα με τα αδέλφια τους, αυξάνοντας τις πιθανότητες ότι μπορεί να ενέχονται βιολογικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες. Μερικές μελέτες φαίνεται να δείχνουν μια τάση για ΕΠΔ σε ορισμένες οικογένειες, ενισχύοντας την υπόθεση για μια βιολογική σύνδεση. Ενώ τα αίτια είναι λίγο πολύ ένα μυστήριο, οι θεραπευτικές επιλογές είναι καλά εδραιωμένες.

Θεραπευτικές επιλογές

Ένας αριθμός θεραπευτικών επιλογών έχει αποδειχθεί αποτελεσματικός στην αντιμετώπιση της ΕΠΔ Είναι ζωτικής σημασίας οι γονείς να συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα του παιδιού τους να ελέγξει ακατάλληλες και προβληματικές συμπεριφορές, έτσι η παρακολούθηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για γονείς μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Επιπλέον η οικογενειακή ψυχοθεραπεία μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία ταυτόχρονα με ατομικές συνεδρίες του παιδιού που σκοπό τους θα έχουν την εκπαίδευση του σε τεχνικές διαχείρισης του θυμού. Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία και η εκπαίδευση μέσα σε ομάδες κοινωνικών δεξιοτήτων, μπορεί να χρειαστεί να βοηθήσει τα παιδιά που παρουσιάζει ΕΠΔ να αυξήσουν τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων καθώς θα μαθαίνουν να αλληλεπιδρούν με συνομηλίκους και δασκάλους ή άλλα μεγαλύτερα πρόσωπα που κατέχουν εξουσία. Όλα αυτά είναι δύσκολα για τους γονείς που συχνά νιώθουν αποθαρρυμένοι και αβοήθητοι. Η ενεργή λήψη αποφάσεων και μέτρων μπορεί να ξαναδώσει δύναμη στους γονείς και να ανακουφίσει όλη την οικογένεια.

• Προσφέρετε στα παιδιά έπαινο ενθάρρυνση όταν συνεργάζονται

• Οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν την αντιπαράθεση με τα παιδιά και να αφήσουν να φανεί ξεκάθαρα στο παιδί ότι δεν θα συμμετέχουν σε παρόμοιες σκηνές

• Εγκαταστήστε λογικές και ανάλογες με την ηλικία απαιτήσεις συμπεριφοράς και να είστε σταθεροί στην επιβολή των φυσικών και λογικών συνεπειών της απειθαρχίας

• Οι γονείς θα πρέπει να μάθουν να χρησιμοποιούν στρατηγικές διαχείρισης του στρες. Αυτό όχι μόνο θα τους βοηθήσει να αντέξουν τις πιέσεις της ανατροφής και διαπαιδαγώγησης ενός παιδιού που παρουσιάζει ΕΠΔ αλλά θα προσφέρει ένα πολύ καλό παράδειγμα στο παιδί.

Μετάφραση και επιμέλεια κειμένου Εβίτα Ζιούδρου Κ. Γλωσσολόγος

Πηγή: Good Kids Behaviour: http://www.kidsbehaviour.co.uk/OppositionalDefiantDisorderODD.html

Διαταραχές διασπαστικής συμπεριφοράς, όπως Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή (ODD) και Διαταραχή Διαγωγής (CD)

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (NIMH), παιδιά με ΔΕΠΥ, ιδιαίτερα τα αγόρια, παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης ψυχιατρικών διαταραχών, όπως Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή και Διαταραχή Διαγωγής.

- η ODD διακρίνεται από ένα πρότυπο ανυπάκουης, προκλητικής, αρνητικής και εχθρικής συμπεριφοράς έναντι προσώπων με εξουσία, το οποίο εμφανίζεται για τουλάχιστον έξι μήνες.

- η CD χαρακτηρίζεται από ένα επίμονο πρότυπο παραβίασης των κοινωνικών κανόνων και των δικαιωμάτων των άλλων.

Επειδή δεν υπάρχουν επί του παρόντος εγκεκριμένα φάρμακα για τη θεραπεία της ODD ή της CD, οι γονείς ενδέχεται να χρειαστούν επιπρόσθετη υποστήριξη για την αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών στο παιδί τους που πάσχει από ΔΕΠΥ.

Από την ιστοσελίδα της φαρμακευτικής εταιρίας: Lilly http://www.lilly.gr/default.asp?pid=114&la=1

Πηγή: http://www.plasisworld.gr/