ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΟΠΤΙΚΗ

του Λευτέρη Αϋφαντή

Σε μια πλατεία στο Νέο Ηράκλειο της Αττικής, μια μητέρα παιδιού με μαθησιακές δυσκολίες δημιούργησε έναν πολυχώρο με καφετέρια και χώρο Λόγου και Τέχνης, την πρώτη επιχείρηση στην Ελλάδα που δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με διαφορετικότητα να μπουν δυναμικά στην πραγματική ζωή και στην παραγωγική εργασία ή όπως προτιμά να το λέει η ίδια “Μια έξοδο προς τη ζωή”.

Η ιδέα αυτή άρχισε να δουλεύεται στο μυαλό, όταν διέμενε με τον σύζυγο και το γιο της στην Σκωτία. Εκεί ήλθε σε επαφή με μία κουλτούρα που ο σεβασμός και τα δικαιώματα κάθε ανθρώπου ήταν άρτια θεσμοθετημένα ενώ η αποδοχή του ατόμου με διαφορετικότητα δεν εναπόκεινται στην ατομική φιλοτιμία του καθενός, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Στη Σκωτία συνάντησε εκατοντάδες οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που στήριζαν ευπαθείς ομάδες έμπρακτα χωρίς να περιμένουν παθητικά επιδοτήσεις. Υπήρχαν αναρίθμητες επιχειρήσεις με οικονομική αυτοδυναμία που πρόσφεραν εκπαίδευση αλλά κι εργασία σε ανθρώπους με διαφορετικότητα.

Κατά την άποψή μου αυτή θα έπρεπε να ήταν η πραγματικότητα στη χώρα μας και όχι το αξιοπερίεργο και το μνημειώδες. Στη Σκωτία τα άτομα με διαφορετικότητα είχαν ίσες ευκαιρίες στην εργασιακή αποκατάσταση και ανάλογες επιλογές στον τομέα της εθελοντικής εργασίας. Εκεί, ο εθελοντισμός δεν ήταν χάρη αλλά εκπαίδευση. Με το σύστημα αυτό τα άτομα με ειδικές ανάγκες μπορούσαν κάλλιστα να ενταχθούν στην κοινωνία με λειτουργικό τρόπο και να προσφέρουν τα ταλέντα τους στην κοινωνία, όπως όλοι. Αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει στην χώρα μας.

Η συγκεκριμένη επιχείρηση στην Ελλάδα ξεκίνησε γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, σε αυτό το χώρο άνθρωποι που βρίσκονταν στο περιθώριο μπορούν να εργαστούν έμμισθα και να διεκδικήσουν μία θέση στη ζωή, στον πολιτισμό, θα γίνουν επιτέλους ένα με όλους! Να αλλάξει η κουλτούρα μας, να ακολουθήσουν κι άλλες επιχειρήσεις αυτή την ιδέα, να γίνουμε πιο ανθρώπινος λαός, πολιτισμένος, αυτό χρειαζόμαστε και αυτό είναι όνειρο ζωής.

Στα πρώτα της βήματα σημαντική βοήθεια –χρηματική και ηθική- προσέφεραν κάποιοι ιδιώτες και ένα Κοινωφελές Ίδρυμα. Σιγά σιγά στην ομάδα προστέθηκαν άνθρωποι από ευπαθείς ομάδες που διψούσαν για δράση, ψυχοπαιδαγωγοί, εκπαιδευτές και ο πιο πρωτοπόρος πολυχώρος που έχω γνωρίσει άνοιξε τις πόρτες του στον κόσμο.

Ο στόχος του εγχειρήματος διττός, να αποκαταστήσει έμμισθα άτομα με διαφορετικότητα αλλά και να αφυπνίσει την κοινωνία παρουσιάζοντας έναν ζωντανό τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης αξιοποιώντας τη διαφορετικότητα. Εκπαίδευση μέσα και έξω!

Στο μπαρ παρατήρησα την Μαρία, 30 χρονών, Ροδίτισσα, παίρνει παραγγελίες σερβίρει, κρατάει ταμείο και φαίνεται να πατάει στα πόδια της γερά. Έχει τελειώσει την ΑΣΟΕ αλλά είναι η πρώτη φορά που εργάζεται κανονικά. Μιλάει τόσο καθαρά και όμορφα, έχει κάνει χρόνια ορθοφωνία είναι φοβερή στην ανάγνωση χειλιών και η ιδιαιτερότητά της είναι η κώφωση. “Χρόνια προσπαθούσα να βρω κάποια δουλειά αλλά δεν με έπαιρνε κανείς όλοι βλέπετε θεωρούσαν πως δεν είμαι λειτουργική, τις περισσότερες φορές επειδή απλά δεν μπορούσα να σηκώσω το τηλέφωνο… Ήρθε και η οικονομική κρίση και έχασα λίγο την ελπίδα. Όταν έμαθα για το χώρο άλλαξαν πολλά. Εδώ εργάζομαι με μισθό στο σέρβις του μαγαζιού, μιλάω με τους πελάτες και επικοινωνώ. Έχω δημιουργήσει με φίλους μου και μία διαδικτυακή σελίδα “Το Ακουόραμα” που προέκυψε από μια κοινή προσπάθεια, ατόμων με θέμα ακοής. Στο γκρουπ μας μιλάμε για όλα τα θέματα, ανταλλάζουμε ιδέες και οργανώνουμε δράσεις-ημερίδες χορού, φωτογραφίας, ζωγραφικής, ποδηλατάδες, εξορμήσεις στην φύση κι άλλα πολλά για να βοηθήσουμε όπως μπορούμε κι άλλους ανθρώπους που ακούνε με το δικό τους τρόπο να οραματιστούν το μέλλον όπως τους αξίζει. «Στον ελεύθερο χρόνο σου τι κάνεις;” τη ρωτάω. “Χορεύω” απαντάει “γιατί έχω το ρυθμό μέσα μου. Από μικρή μιμούμουν τις χορεύτριες, έκανα μπαλέτο κι έμαθα να νιώθω τους ήχους, το αγαπημένο μου όμως είδος χορού είναι το οριεντάλ –έχει πολλά μπάσα βλέπεις και μπορώ να το “ακούσω” καλύτερα!”

Συχνά οργανώνονται στο χώρο θεατρικές παραστάσεις, βραδιές μουσικής, λογοτεχνίας και αφήγησης παραμυθιού, εκθέσεις, καλλιτεχνικά και θεραπευτικά σεμινάρια μουσικοθεραπείας, ψυχοθεραπείας, ευρυθμίας, νοητικής ενδυνάμωσης και εργασιοθεραπείας.

Να και ο πολιτιστικός του ρόλος λοιπόν. Ένας πολυχώρος που θα έλεγα πως τα έχει όλα και με το παραπάνω, παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις επιχειρήσεις στο μέλλον και τροφή για σκέψη για όλους εμάς!

“Όλοι οι άνθρωποι έχουμε τις ιδιαιτερότητές μας και τις αδυναμίες μας, σημασία για εμάς έχουν τα δυνατά σημεία του κάθε ανθρώπου. Η κατάρτιση και η εξειδίκευση ώστε όλοι να έχουν τη δυνατότητα να ανοίξουν επιτέλους τα φτερά τους”.